درمان کم حرفی در کودکان+ نشانه‌ها و دلایل

آیا معلم گزارش داده است که کودک شما در مدرسه به‌راحتی صحبت نمی‌کند؟ آیا فرزند شما که معمولا پر حرف و بانشاط است، زمانی که به یک جمع خانوادگی بزرگ می‌روید، ناگهان ساکت می‌شود؟ اگر به‌نظر می‌رسد فرزند شما در خانه فردی کاملا متفاوت نسبت به سایر موقعیت‌های اجتماعی است، ممکن است دچار کم‌حرفی باشد. این اختلال، اغلب به‌اشتباه تشخیص داده می‌شود؛ اما تشخیص زودهنگام و درمان کم حرفی در کودکان برای زندگی آینده او اهمیت زیادی دارد.

نشانه ‌های کم حرفی در کودکان

علائم اولیه و شایع کم‌حرفی در کودکان، معمولا بین سنین دو تا چهارسالگی ظاهر می‌شود. این علائم، زمانی برجسته می‌شوند که با زندگی روزمره کودک تداخل پیدا کنند، مانند عدم تعامل با همسالان خارج از خانواده و دوستان نزدیک. این اختلال، می‌تواند بدون مداخله زودهنگام، در دوران نوجوانی و بزرگسالی نیز ادامه یابد و بر توانایی آن‌ها در برقراری روابط با دیگران و همچنین بر عملکردشان در مدرسه تاثیر بگذارد. برخی از رایج‌ترین علائم، عبارت‌اند از:

• اجتناب از تماس چشمی
• سفتی و تنش بدن
• گوشه‌گیری اجتماعی
• ترس از قضاوت
• استفاده از حرکات به‌جای گفتار
• هماهنگی ضعیف

بیش از ۹۰ درصد از کودکان مبتلا، اضطراب اجتماعی بالایی دارند و از معرفی‌شدن به افراد جدید، مورد انتقاد قرارگرفتن یا مرکز توجه‌بودن احساس ناراحتی می‌کنند. اکثر آن‌ها نیز در توسعه مهارت‌های اجتماعی با مشکل مواجه هستند و با چالش‌های رشدی روبرو می‌شوند. برخی از کودکان، حتی در صورت مواجهه با صحبت‌کردن با افراد دیگر به جز اعضای خانواده خود، احساس تهوع، درد معده و تنگی نفس می‌کنند.

همچنین، این اختلال با چالش‌های دیگری که بر مهارت‌های ارتباطی تاثیر می‌گذارند، مانند اختلال طیف اوتیسم، اختلال نقص توجه همراه با بیش‌فعالی و اختلالات پردازش حسی مرتبط است.

دلایل کم حرفی در کودکان چیست؟

کم‌حرفی در کودکان، اختلالی نسبتا نادر است. این اختلال، کم‌تر از ۱ درصد از افراد (در تمامی گروه‌های سنی) را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. معمولا در دوران کودکی و در محدوده سنی ۵ سالگی آغاز می‌شود و پس از شروع پیش‌دبستانی، مهدکودک یا دبستان، جلب‌توجه می‌کند. علت کم حرف زدن کودک، هنوز به‌طور کامل شناخته نشده است. بااین‌حال، متخصصان معتقدند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی، رشدی و محیطی، می‌تواند در ایجاد یا تشدید این اختلال نقش داشته باشد.

عوامل ژنتیکی

• سابقه خانوادگی: شواهد، نشان می‌دهد که کم‌حرفی در خانواده‌ها شایع‌تر است. اگر یکی از اعضای خانواده، به این اختلال مبتلا باشد، احتمال ابتلای سایر اعضای خانواده نیز افزایش می‌یابد.
• تمایلات ژنتیکی: برخی از مطالعات، نشان داده‌اند که ممکن است، ژن‌هایی وجود داشته باشند که افراد را دربرابر ابتلا به کم‌حرفی آسیب‌پذیر سازد.

عوامل رشدی

• توسعه مغز: برخی از تحقیقات، نشان داده‌اند که ممکن است تفاوت‌هایی در نحوه عملکرد مغز در افراد مبتلا به کم‌حرفی وجود داشته باشد. این تفاوت‌ها، می‌تواند بر نحوه پردازش اطلاعات اجتماعی و عاطفی توسط آن‌ها تاثیر بگذارد.
• مهارت‌های زبانی: کودکان مبتلا به این اختلال، ممکن است در توسعه مهارت‌های زبانی خود، به‌خصوص در زمینه درک و استفاده از زبان در موقعیت‌های اجتماعی، مشکل داشته باشند.

عوامل محیطی: علت کم حرف زدن کودک

• رویدادهای آسیب‌زا: رویدادهای آسیب‌زا، مانند سوءاستفاده، غفلت یا جدایی از والدین، می‌تواند خطر ابتلا به این اختلال را افزایش دهد.
• استرس: سطوح بالای استرس، چه در خانه و چه در مدرسه، می‌تواند علائم کم‌حرفی را تشدید کند.
• تغییرات بزرگ زندگی: تغییرات بزرگ زندگی، مانند نقل‌مکان به خانه جدید یا تعویض مدرسه، می‌تواند برای کودکان مبتلا به این اختلال چالش‌برانگیز باشد و علائم آن‌ها را افزایش دهد.

توجه به این نکته مهم است که کم‌حرفی در کودکان اختلالی پیچیده است و هیچ دلیلی به‌تنهایی نمی‌تواند باعث ایجاد آن شود. به‌احتمال زیاد، ترکیبی از عوامل ژنتیکی، رشدی و محیطی در ایجاد این اختلال نقش دارند.

راه ‌های درمان کم حرفی در کودکان

دکتر ایستمن، می‌گوید وقتی فرآیند درمان کم حرفی در کودکان را پیش می‌برد، هدف او «کمک به کودک برای شروع به مرتبط‌کردن موقعیت‌های اجتماعی با اضطراب کمتر و راحتی بیشتر دراسرع‌وقت» بود. او مراحل اولیه زیر را برای درمان پیشنهاد می‌کند:

در صورت امکان، الزام صحبت‌کردن در موقعیت‌های اجتماعی را برای آنها کاهش دهید

برای درمان کم حرفی کودکان اگر نیازها و توقعات گفتاری را کاهش دهید، فرزندتان به‌تدریج یاد می‌گیرد که موقعیت‌های اجتماعی را به‌جای اضطراب، با آرامش و احساسات مثبت مرتبط کند. به این معنی که به‌محض ورود به جشن تولد با او صحبت نکنید یا سوال نپرسید. همچنین، در مورد کم‌حرفی فرزندتان صحبت نکنید؛ زیرا این کار می‌تواند احساس خجالت‌ در او به‌وجود آورد و اوضاع را بدتر سازد.

روی ایجاد احساس راحتی تمرکز کنید

گام بعدی برای درمان کم حرفی در کودکان، درک این است که فرزند شما به‌اندازه سایر کودکان تمایل به ورود سریع به موقعیت‌های اجتماعی را ندارد. به او فرصت کافی برای آرام‌شدن و آمادگی بدهید. شما می‌توانید زودتر به محل موردنظر برسید یا قبل از ورود به جمع بزرگ‌تر، زمانی را برای تمرین درنظر بگیرید. به زمان مورد نیاز او برای برقراری ارتباط احترام بگذارید و به‌دنبال راه‌هایی برای افزایش راحتی او باشید. هر زمان که می‌توانید شوخ‌طبعی را به‌کار ببرید؛ به او در شروع فعالیت کمک کنید و تشویق‌های مثبتی ارائه دهید.

روی ارتباط غیرکلامی تمرکز کنید

برای درمان کم حرفی کودکان، به‌جای پرسیدن سوالاتی که نیاز به پاسخ کلامی دارند، از فرزندتان سوالاتی بپرسید که به او امکان می‌دهد با تکان‌دادن سر، بالا یا پایین‌بردن دست خود پاسخ دهد. با معلمان، مربیان و سایر افراد حرف بزنید و آن‌ها را تشویق کنید تا سوالاتی بپرسند که فرزند شما بتواند به همین روش به آن‌ها پاسخ دهد.

گام‌به‌گام کار کنید

فرزندتان را در موقعیت‌هایی قرار دهید که در آن‌ها احساس آرامش و راحتی می‌کند و به‌سادگی حرف می‌زند. سپس، به‌تدریج به معرفی یک فرد جدید بپردازید؛ به محیط جدید بروید یا نیازی جدید اضافه کنید. برای درمان کم حرفی کودکان، آن‌ها را برای انجام هم‌زمان کارها تحت‌فشار قرار ندهید.

آهسته شروع کنید و به تعیین اهداف واقع‌بینانه ادامه دهید

تا زمانی که آرام باشید و بر ایجاد آرامش و احساس راحتی فرزندتان تمرکز کنید، اشکالی ندارد که به‌تدریج او را تشویق به پیشرفت نمایید. تعیین اهدافی که کمی چالش‌برانگیز باشند، مفید است و می‌تواند در زمان مناسب به تغییرات مثبت منجر شود.

همچنین مهم است که به‌طور کامل از هرگونه تقاضایی از فرزندتان خودداری نکنید یا به علت کم حرف زدن کودک، به دوری از تمام موقعیت‌های اجتماعی بپردازید. کودکی که دچار کم‌حرفی است، درحالی‌که در خانه در کنار خانواده نزدیک خود نشسته است، بهبود نمی‌یابد. زیرا در این محیط، با احساس راحتی، به‌طور طبیعی صحبت می‌کند.

دارودرمانی

درصورتی‌که درمان‌های روان‌شناختی یا گفتاردرمانی به‌تنهایی موثر نباشند، داروها می‌توانند بخشی از روند درمان کم‌حرفی را تشکیل دهند. رایج‌ترین داروهای تجویزی برای این اختلال، مهارکننده‌های بازجذب سروتونین انتخابی (SSRI) هستند.

این داروها، به‌طور عمده برای درمان افسردگی به‌کار می‌روند؛ اما می‌توانند در درمان اختلالات ناشی از اضطراب، از جمله کم‌حرفی نیز موثر باشند. تجویز داروهای دیگری نیز ممکن است درنظر گرفته شود. پزشک معالج کودک شما، می‌تواند اطلاعات بیشتری در مورد این داروها ارائه دهد و به شما در انتخاب آن‌ها کمک کند.

جمع‌بندی

اگرچه مقابله با مشکل کم‌حرفی در کودکان، ابتدا ممکن است استرس‌زا به‌نظر برسد، به یاد داشته باشید که اضطراب کودک شما با گذشت زمان و صبر شما کاهش خواهد یافت. برای کمک به فرزندتان، از پزشک خود کمک بگیرید تا در ایجاد یک برنامه درمانی مناسب یاری‌رسان شما باشد. درمان کم حرفی در کودکان، زمانی موفقیت‌آمیز خواهد بود که یک برنامه منسجم و هماهنگ بین خانه و مدرسه برای ایجاد تغییرات ماندگار درنظر گرفته شود.

سوالات متداول

1.کم حرفی در کودکان چیست؟

کم‌حرفی، یک اختلال اضطرابی است که بر توانایی فرد برای صحبت‌کردن در موقعیت‌های خاص تاثیر می‌گذارد.

۲. علائم کم حرفی در کودکان کدامند؟

در برخی موقعیت‌ها، حتی زمانی که تمایل به صحبت دارند، به‌طور کامل سکوت اختیارکردن، برای ابراز خود از اشاره‌ها یا ارتباط غیرکلامی استفاده‌کردن، از علائم این امر به‌شمار می‌رود.

۳. کم حرفی چگونه درمان می‌شود؟

کم‌حرفی، معمولا با ترکیبی از روان‌درمانی و دارو درمان می‌شود. برای درمان موفقیت‌آمیز آن، مداخله زودهنگام بسیارضروری است.